10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Ünite Değerlendirme Soruları (Sayfa 105-106)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Ünite Değerlendirme Soruları (Sayfa 105-106)

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Metinler oluşturulurken hedef kitle ve yazılış amacı göz önünde bulundurulur. (D)

• Bir konu özelden genele doğru basamaklandırılarak sınırlanır. (Y)

• Tema somut, konu ise soyuttur. (Y)

• İletişimde anlatıcı ile anlatılan obje, husus arasındaki ilişki anlatımı etkilemez. (Y)

• Açık bir anlatımda metnin ifade ettiği anlam alıcıya göre farklılık göstermez. (D)

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Seni bu şiirin balkonundan atıyorum

Unutma soluğumdur

Kanatlarını dolduran dağlı rüzgâr

Hüznümdür

Havalanırken sevgisizlikten

Düşüp boğulacağın deniz

Bu metin parçası için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Alışılmamış bağdaştırmalar kullanıldığı

B) İmgelere başvurulduğu

C) Eğretileme sanatına başvurulduğu       

D) Öğretici metin türü olduğu

E) Coşku ve heyecana bağlı anlatımla oluşturulduğu

Cevap: D (Bu metin, öğretici bir metin değildir, sanat metnidir.)

2. Biliyorsunuz, özellikle son dönem şairleri noktalama işaretlerini kullanmıyorlar. Şiirin sesini, oku­yucuların algı boyutlarınca duymalarını sağlamak, nazımda nesir kurallarının yürürlükten kalkması ge­rektiğini belirtmek için. Şimdi okur; kılavuzsuz, yalnızdır şiir karşısında. Belli bir ölçü, uyak düzeni, bağ­lantılar, anlam yoğunluklarını gösteren işaretler de bulunmadığı için. Böylece duyulmuş, alışılmış “in­şatlardan yoksun kalan okuyucu, sesin anahtarını kendi kendine bulup uygulayacaktır. Ancak kişi­sel tekrarlarla sağlanabilir bu yakınlık, ilk bakışlarda değil. Yaratıcısının kendine özgü biçimler özgür­lüğünde yazdığı eserin güzelliğini bulup paylaşmak için okurluk çabası gerekli.

Yukarıdaki paragraf için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Konu hakkında açıklama yapıldığı

B) Metinde öznel anlatımın hakim olduğu

C) Tartışmacı anlatım kullanıldığı     

D) Anlatımda terimlerin kullanıldığı

E) Açık bir anlatımla oluşturulduğu

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin anlatımı nesnel bir nitelik taşımaktadır?

A) Tiyatro, sinemaya göre daha eğlendiricidir.

B) Deniz kenarında yaşamaya doyum olmaz.

C) Güneşin batışını izlemek insana mutluluk verir.

D) Keyfî göç edenlerin sayısı yıldan yıla artmaktadır.

E) Resim sergisi önemli bir sanat etkinliğidir.

OSS 1998

Cevap: D (Keyfi göç edenlerin…)

4. Aşağıdakilerden hangisi metin oluşturma sürecinin ilk aşamaları arasında yer almaz?

A) Bilgi toplamak      

B) Özet çıkarmak    

C) Gözlem yapmak

D) Yazım, noktalamaya dikkat etmek       

E) Not almak

Cevap: D

5. Duygu ve düşünceleri süslü, yaldızlı sözler kullanmadan, anlaşılması güç, uzun cümlelere yer vermeden, en kısa yoldan anlatmak gerekir.

Yukarıdaki cümlede sözü edilen özellik hangisiyle adlandırılabilir?

A) Yoğunluk B) Özgünlük C) Doğruluk D)Yalınlık       E) Duruluk

          Cevap: D (Yalınlık)

6. Aşağıdaki konulardan hangisi diğerlerine göre daha geniş kapsamlıdır?

A) Reşat Nuri’nin romanları      

B) Roman

C) Realist romanlar  

D)Türk edebiyatında roman

E) Reşat Nuri’nin romanlarında Anadolu

Cevap: B

7. Güneşli bir gündü. Oturduğumuz masanın yarısı güneşteydi. Ben gölgeli kısma oturmuştum. Kesme şekerler plastik kutular içinde örtüsüz masaların üstüne konmuştu. Birkaç kâğıt peçete rüzgâ­rın etkisiyle yerlerde uçuşuyordu. Rüzgâr biraz kuvvetli esince kâğıt peçeteler denize sürükleniyordu. Bu durum kimsenin umurunda değildi.

Yukarıdaki paragrafın anlatımında aşağıdakilerden hangilerine başvurulmuştur?

A) Öyküleme, betimleme  

B) Öyküleme, açıklama

C) Betimleme, açıklama   

D) Tanımlama, örnekleme

E) Açıklama, kanıtlama

Cevap: A

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı anlatıma başvurulmuştur?

A) Sokrates “Bilge bir insan, yaşamın her anına bir çocuğun yaptığı gibi hayret ve şaşkınlıkla ba­kar.” diyor.

B) O, yaşamından şikayet etmez ve şöyle der: “Erdemli olmanın ödülü erdemli olmaktır.”

C) Çoğu kez, yaşadığımız küçük dünyadaki büyük güzelliklerin farkına bile varamıyoruz.

D) Sevmek ve özgür bir insan olarak yaşamak, düş içinde her gün yeniden doğarak yaşamaktır.

E) Yıkıcılık ve bencilliğin, eksik insanlaşmanın patolojik sonuçları olduğunu söylüyor Sokrates.

Cevap: E

9. Ünlü eleştirmenlerimizden biri: “Deneme yazıyorsanız belli bir birikiminiz, söyleyecek sözünüz ol­malı.” diyor. ... çünkü onun hem engin bir bilgi birikimi hem de söyleyecek pek çok sözü var.

Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere metnin akışına göre aşağıdakilerden hangisi ge­tirilebilir?

A) Kendisi de öyle bir eleştirmen olmak istiyor.

B) Bu söz o yazarımıza çok uyuyor.

C) Kimileri onun bu görüşüne katılmıyor.

D) Bu nitelikleri taşıyan pek çok yazarımız var.

E) Bu niteliklerden yoksunsanız eleştirmen sayılmazsınız. 

ÖSS 2005

Cevap: B

10. ... Gerektiği yerde gerektiği kadar sözcük... Metinde anlam; tanımlamalarla, çağrışımlarla, ör­neklemelerle değil, tek başına kullanılan sözcüklerle ortaya konuyor. Her tutum, her davranış, her ol­gu, her nesne ayrıntılara inilmeden onu en iyi anlatan sözcükte veriliyor.

Yukarıdaki paragrafın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebi­lir?

A) Yazılarının sözcük örgüsü büyük bir değişiklik gösteriyor.

B) Değişik anlatım biçimlerini kullanmaktan kaçınıyor.

C) Yazılarında en az sözcükle en çok şeyi anlatma ilkesine bağlı kalıyor.

D) Sözcükleri, temel anlamları kadar yan anlamlarıyla da kullanmaya çalışıyor.

E) Söylediklerinin kolay anlaşılır olmasını istemiyor.

Cevap: C

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Hâlin gereği ne demektir? Açıklayınız.

Hâlin gereği: Bir cümle veya metinde sözün bağlama uygun bir şekilde kullanılmasıdır.
Güzel bir ev alana "Güle güle oturun." demek hâlin gereğidir.

2. Edebî metinlerde alışılmamış bağdaştırmalara başvurulmasının nedenlerini söyleyiniz.

Sanat metinlerinde okuyucuda güzel duygular uyandırmak amaçlanır. Alışılmış bağdaştırmalar, bazen duyguları ifadede yeterli gelmeyebilir. Yazar, duygularını daha etkili bir şekilde ifade etme, sanatlı bir söyleyiş ortaya koyma amacıyla alışılmamış bağdaştırmaya başvurur.

3. Bireysel zevk ve anlayış anlatımı etkiler mi? Düşüncelerinizi belirtiniz.

Her yazarın kendine göre dil ve anlatım özelliği yani üslubu vardır. Üslup yazarların zevk ve anlayışını yansıtır.

4. Edebî metinlerde gönderici ile alıcı arasında iletişimin nasıl sağlandığını açıklayınız.

Edebi metinlerin amacı; sezdirmek, çağrıştırmak, hissettirmek, okuyucuda güzel duygular uyandırmaktır. Bu amaçlar doğrultusunda yazar, ağırlıklı olarak dili sanatsal işlevde kullanır. Alıcı olan okuyucular, edebi metinleri algılarken farklı anlamlar çıkarabilir. Bu da edebi metinlerin yapısından kaynaklanır.